Description
Ir-rumanz, il-personaġġi u l-poeżiji ta’ awtur ikoniku injorat għal nofs seklu għax irrakkonta l-gżira tal-mogħoż u t-tlaleb bil-passjoni u l-onestà ta’ esploratur bla sabar tal-kelma.
Adrian Grima
- ‘ulied in-nanna venut fl-amerka’ – juann jamo
Grupp ta’ Maltin bla skola fil-bidu tas-snin għoxrin jiddeċiedu li jemigraw lejn l-Amerika biex jagħmlu l-flus u jerġgħu lura Maltin sinjuri. Minn hawn u minn hem jirnexxilhom, kollha ħlief wieħed, isibu l-flus għall-passaġġ, u jaslu New York, f’art ix-xogħol u l-fortuna, għajnhom mimlija li se jsibu d-dollari mal-art qed jistennewhom biex jiġbruhom. Imma bejn għax l-affarijiet imorru żmerċ u bejn għax mhux kulħadd f’Art il-Gżażeb huwa kuntent li wlied in-Nanna Venut jinsabu f’Art-il-Flus, l-istorja tieħu rotta mhux mistennija.
Rumanz sabiħ u satiriku: jigdem bis-sħiħ iż-żminijiet tagħna.
Fih issib il-kliem, ix-xbihat, id-drawwiet l-aktar imqaxxra, u
f’kelma waħda l-poplu mpinġi bi ġrajjiet l-aktar komiċi; tad-
daħq. Qisuh id-Dun Kixott għal Malta. Ma nkitibx ieħor sabiħ
bħalu s’issa bil-Malti. Magħmul għal idejn kulħadd; sabiħ kemm
jista’ jkun; taqrah u trid terġa’ taqrah.
(Il-Bidwi 1930)
- ‘personaggi f’ulied in-nanna venut fl-amerka’ – ta’ juann mamo kitba u riċerka ta’ anton cassar, olivia borg, adrian grima
Ir-rumanz ikoniku ta’ Juann Mamo Ulied in-Nanna Venut fl-Amerka jsemmi għadd kbir ta’ personaġġi Maltin u barranin ta’ kull xeħta u ta’ kull għamla. Sikwit jirreferi għal persuni mill-ħajja pubbliku żgħira u kbira tal-bidu tas-seklu 20, minn Mastru Indrì u Mastru Ħawwad sal-Ħembet u Satarjan, personaġġi li aktarx ma jfissru xejn għal udjenza tas-seklu 21 imma li għandhom sehem mid-dinja kemm storika u kemm letterarja li jinseġ b’ħila liema bħalha l-awtur. Anton Cassar joffri laqta personali unika fid-deskrizzjoni tiegħu ta’ dawk il-personalitajiet li kien jafhom mill-qrib. Fl-istess ħin jagħti ħjiel tad-dinja li għex u kiteb fiha Juann Mamo. Ix-xogħol ta’ Cassar huwa kkumplimentat minn bijografija essenzjali ta’ Mamo u mir-riċerka ta’ Olivia Borg u Adrian Grima dwar għadd ta’ personaġġi magħrufa u inqas magħrufa, minn Gaudenzio Ebejer sa Ernst Haeckel, minn Sylvia Sidney sa Safiya Zaghlul, minn Sticklen sal-Gross. Dan il-ktieb huwa l-ewwel pass biex il-qarrejja jibdew jiskopru l-personaġġi memorabbli li jsibu ruħhom f’idejn Juann Mamo.
- ‘Tħeġġiġa lill-Kittibin’ il-poeżiji ta’ juann mamo
Din il-ġabra tal-poeżiji ta’ Juann Mamo, xogħol Annalise Vassallo, turi aspetti oħrajn tal-personalità kumplessa ta’ awtur li hu wild il-kultura popolari Maltija u fl-istess ħin għadu dikjarat u kultant feroċi tagħha. F’dawn il-versi hemm tliet rakkonti divertenti marbutin mal-wirt għani tat-tradizzjoni popolari li Mamo xandar fi tliet pubblikazzjonijiet separati fl-1913. Imma hemm ukoll innijiet mimlijin ħeġġa lill-ħolqien, lill-kotra tal-Maltin, u lill-qaddis patrun, u sejħa mqanqla tal-awtur lill-kittieba Maltin. Fi “Tħeġġiġa lill-Kittibin” Juann Mamo jħeġġeġ lill-awturi l-ġodda, ħerġin minn wara s-sħab imdallam tal-kultura Maltija ta’ bejn iż-żewġ gwerer dinjija, biex idawlu l-imħuħ tal-Maltin. Annalise Vassallo tistħarreġ dawn il-poeżiji għas-siwi intrinsiku u għas-sehem tagħhom fil-proċess dejjem għaddej tar-rikostruzzjoni tal-personalità umana u letterarja ta’ Mamo, u tad-dinja ta’ żmienu.
