Il-lum il-Ħamis, 21 ta’ Jannar, 1965. Għad għandi inqas minn14-il sena. Ninsab beżgħan għax irrid nitla’ l-Qorti. Kelma, li minn dejjem tnissel ċerti ħsibijiet koroh. M’jienix akkużat, iżda xhud għal każ li laqgħet ħażin liz-zija Connie.
Ftit qabel il-Milied ta’ din is-sena, bagħtitni nixtrilha flixkun whisky. Il-qatra tħobbha. Tatni lira u mort għand Toni Balalu. Infaqthielha kollha, għax daqshekk qalli li jiswa dak il-whisky. X’jismu ma niftakarx. Naf biss li fil-qiegħ għandu ħafna frak. Iz-zija taħbi l-flixkun kullimkien, imqar qalb il-ħwejjeġ jew f’xi komodina.
Fl-istess żmien bagħtitni għand Marija l-Għawdxija nixtrilha flixkun ieħor. Whisky ta’ Malta. L-isem hu Keystone Whisky. Hu ħafna irħas mill-ieħor. Biex ma noqgħodx nitkellem, ġieli tagħtini kemxejn. Minnta’ Toni doqtu, iżda mill-ieħor għad le.
Jiem ilu, z-zija Connie qamet ma tiflaħx. Qalet li mhix tara. In-nanna ġabitilha t-tabib. Ordnalha tibgħatha l-Isptar. Infetħu bibien l-infern. In-nanna tixher u tibki. Kif, qatt ħadd ma mar l-isptar se tmur iz-zija Connie? Mela x’għandha? Tela’ n-nannu mill-ħanut. Jidher imħasseb qatigħ. Ġie z-ziju Willie u l-mamà. Kulħadd imdawwar mas-sodda.
Ftit wara ġiet ambulanza. Żewġt irġiel poġġew liz-zija Connie fuq stretcher u ħaduha l-Isptar. Il-biki żdied. Imbagħad ħabbat il-bieb u ġew Surġent u pulizija. Iridu jafu x’kielet u x’xorbot. In-nanna mbellha. Kielet bħalna. Iżda x’xorbot? Ta’ ġuvnott staqsejthom hux qed jistaqsu għall-whisky. Tawni ħarsa kerha iżda ħerqana. “Ukoll,” weġibni s-Surġent “fejnu?”
Ġejt bejn ħaltejn infittxux, għax dak kien bil-flus u jekk tiġi z-zija u tkun taf li tajtulhom jien, forsi tirrabja. Imbuttatura min-nanna fissret li riditni hi wkoll nagħtihulhom. Qallibt kullimkien. F’armarju sibt il-flixkun li xtrajt mingħand Toni. Fih biss m’għola żewġ swaba’. F’kexxun ta’ gradenza sibt l-aħħar flixkun li xtrajtilha — ta’ Malta, għadu kemxejn użat. Talbuna basket, qegħduhom fih u telqu.
Wara nofsinhar, man-nanna għall-isptar. Iz-zija Connie qiegħda f’sala kbira. Sodda bajda. Inkellmuha min-naħa u tħares in-naħa l-oħra. Għadha tgħid li mhix tara. In-nanna togħrok gedduma.
Sadattant fil-gazzetti ħerġin aħbarijiet li nies li xorbu whisky ta’ Maltamietu, u mara oħra tinsab f’qagħda kritika l-isptar San Luqa. Kienet iz-zija. It-talb fid-dar ma jonqosx. Anzi f’dawn il-jiem qed jitkattar iżjed.
Jumejn oħra u waslet aħbar. Iz-zija reġgħet bdiet tara. Ġirja għall-isptar. Iz-zija Connie tinsab bilqiegħda fis-sodda. Tirrakkuntalna li l-ewwel ma bdiet tarakien inkwatru tal-Madonna fuq il-bieb tas-sala. L-ilsien ċkejken tan-nar tax-xemgħa (li aktarx kien it-talb tagħna) ġegħilha ssegwi l-moviment sa ma rat dik ix-xbieha mirakoluża. Minnhemm bdiet tistejqer.
Nies oħra li daħlu l-isptar warajha mietu wkoll. Tabib novell li kienet taħt idejh esperimenta u rnexxielu. Mill-ewwel waħħal fil-whisky ta’ Maltali kienet xorbot u ġegħilha tixrob kwantità oħra ta’ whisky tajjeb. Imbagħad beda l-kura.
Fil-ġurnali, l-istorja għadha għaddejja. Lil Joseph Caruana, li għamel taħlita mhux tas-soltu se jressquh il-Qorti. Jien irċevejt it-taħrika. Wassalhieli pulizija.
Dalgħodu liebes pulit. Bil-ħwejjeġ tal-Ħadd. Iz-ziju Fred lest ukoll. Se jwassalni l-Belt. Fit-triq noħodlu rasu dwar fejn tinsab il-Qorti. Imxejna biċċa triq sew fi Strada Forni ’l isfel. Bini antik jistenniena. Irġiel bil-mantijiet suwed jippassiġġaw fil-kurituri. Aħna bilwieqfa nistennew quddiem sala bin-numru 9.
Fis-siegħa u l-ħin nisma’ pulizija jgħajjat ismi. Il-kuraġġ għeb. Idaħħalni f’sala b’bankijiet għoljin, suwed. M’għandhomx x’jaqsmu ma’ tal-Mużew. Faċċata, aktar fil-għoli, skrivanija kbira u raġel warajha. Qed jgħidli nitla’ f’pedana tax-xhieda, qisha ambone tal-knisja. Dak ir-raġel, li sirt naf li hu Maġistrat, qed jitlobni bil-ħlewwa ngħid warajh. Nagħmel hekk. Imbagħad raġel li jinsab taħtu jressaqli salib biex inbusu.
L-ewwel mistoqsija tal-Maġistrat hi kemm ili ma nqerr. Ngħidlu li kull nhar ta’ Sibt nagħmel hekk. Imbagħad irid jaf kollox dwar il-whisky. Qtajtha li ngħidlu. Qed insemmilu l-isem ta’ Toni u jrid jaf x’inhu l-laqam tiegħu. Madwari hawn ħafna nies. Għaliex għandi ngħidlu ‘Balalu’? Reġgħet saret il-mistoqsija u ngħidlu. Ħsibt li dawk in-nies se jibdew jidħqu, iżda ħadd mhu jagħmel hekk. Jistaqsini kif kien jidher il-whisky u niftakar fit-trab li kien fih. Imbagħad mistoqsija oħra dwar il-Whisky Keystone. Iva, xtrajtu mingħand Marija tal-grocer, irħis ħafna.
Il-Maġistrat jgħidli li nista’ mmur. Ninżel mill-pedana u noħroġ barra mill-Awla. Raġel tal-Qorti riesaq lejja. Jagħtini sikspenz. Iz-ziju Fred jgħidli li dak jagħtuh lil kull min imur jixhed. B’sikspenz nixtru l-pastizzi, għalija u għalih. Immorru fil-ħanut Central, quddiem il-knisja ta’ San Ġakbu fi Strada Merkanti biex nixorbu xi ħaġa. Nordna l-pastizzi iżda z-ziju Fred ma jridnix inħallas jien. Allura ferħan għax baqagħli s-sikspenz.
Il-Qorti fejn kienet?
Isem il-ħanut tat-te fi Strada Merkanti, flok Kishna.
