Ħjata tal-ħwejjeġ u traqqigħ

altMatul il-ġimgħa, hekk kif bħalissa; fil-jiem xitwin, nirritorna mill-iskola primarja ta’ wara l-Għassa tal-Pulizija, tal-Ħamrun, fl-erbgħa ta’ filgħaxija, spiss insib lin-nanna Alice tħit il-ħwejjeġ. Il-membri tal-familja tagħna lkoll nilbsu minntaħt idejn in-nanna Alice.

Ġeneralment, is-Sibt tifrex id-drapp fuq il-mejda tal-kewba fil-kamra tal-pranzu, tfassal u taqta’ d-drapp għal-lest. Mhux darba u tnejn li f’xi Sibtijiet, minn filgħodu tiġi z-zija Carm, il-mara taz-ziju Turu, li jiġi ħu n-nanna u jfasslu u jaqtgħu d-drapp flimkien. Imbagħad matul il-ġimgħa, in-nanna tħit minnlibsa għall-oħra, minnqalziet għall-ieħor jew minnġakketta għall-oħra.

Il-Ħadd li għadda, kmieni filgħodu, mort magħha fuq il-Monti, fi Triq il-Merkanti l-Belt. Hemm miksi bil-karettuni, ilkoll ibigħu minndrappijiet, ġugarelli, xtieli, ħut tal-ilma ħelu, żrieragħ eċċ. Man-nanna Aliceimmur biex tagħmel ix-xirja tad-drappijiet. Kif tilmaħ drapp polka dot,  fuq l-iswed, wiċċha jieħu d-dawl. L-iswed tħobbu wisq, għax tgħid li hu l-aktar kulur eleganti.

Nersqu lejn il-bejjiegħ u għall-prezz li jagħtiha, tnaqqaslu. Ma jaqblux, u nitilqu minnhemm, sa xħin wara ftit nisimgħu lill-bejjiegħ isejħilha u jaqbel li jagħtiha d-drapp bil-prezz li tkun trid.

Id-dar għandna gradenza mimlija bid-drappijiet. Metajiġu waqthom, in-nanna tfassalhom u tħithom.

Il-ħjata tagħmilha bil-magna tal-ħjata tad-ditta Singer li titħaddem bis-saqajn. Tgħid li kien ġabhielha n-nannu Karm. Kien ħadem xi għamara lil xi ħadd u ma kellux biex iħallsu. Allura qablu li jpartu x-xogħol mal-magna. Il-mejda tagħha għandha l-ġnieb tal-ħadid fondut bid-disinn u l-wiċċ tal-injam. Fuq in-naħa tax-xellug hemm kexxun ċkejken għall-labar, imqass, ħajt u inch tape, li ngħidulu inches u mal-ġenb tiegħu jinżel bħal ġewnah, imwaħħal biċ-ċappetti, biex il-wiċċ tal-magna jkun jista’ jitwal u d-drapp jitqiegħed aħjar.

Mill-magna għall-pedala tas-saqajn tinżel ċinga tal-ġilda, li ddawwar ir-rota żgħira, fuq nett, in-naħa tal-lemin tal-magna ma’ rota ferm ikbar fuq l-istess naħamal-ġenb t’isfel. Din iċ-ċinga ġieli tinqata’ minnfejn tkun imġonġija bi speċi ta’  staple tal-fildiferru kemxejn oħxon. Din iċ-ċinga ġieli nixtruha ġdida mingħand il-ħanut ta’ Singer fi Triq Irjali, l-Belt.

Metan-nanna Alicema tkunx qed tħit u lanqas tkun qiegħda viċin tal-magna, nieħu gost noqgħod bilqiegħda fuq il-pedala u ndawwar ir-rota l-kbira tal-magna, taparsi qed insuq karozza. Jekk tilmaħni tibda tgorr, għax tgħid li nista’ nagħmlilha l-ħsara.

In-nanna Alice hi ħajjata prima.

Meta mmur għand in-nanna Nes, insib xena oħra — din id-darba ta’ tiswija. In-nanna Nes ma tħitx,iżda n-nannu Pawl kien ġabilha qisha boċċa tal-irħam, li tużaha biex issewwi l-irqajja’ tal-peduni. Hi taqleb ta’ taħt fuq il-peduna mtaqqba, iddaħħal il-boċċa min-naħa ta’ barra u tħit minndik ta’ ġewwa t-toqob li jkun hemm. Il-punti tat-tiswija tagħmilhom forma ta’ kannizzata, biex mhux talli r-roqgħa tkun b’saħħitha, iżda minnbarra tkun inviżibbli u ma jintremewx peduni bla bżonn.

Bħalissa, s-snin ħamsin, il-pagi u l-flus fl-idejn għadhom skarsi. Tista’ tgħid li n-nisa tad-dar, kollha jafu jħitu u rari ferm jixtru xi ħwejjeġ lesti. L-għaqal ta’ kull mara Maltija u Għawdxija hu xi ħaġa tal-għaġeb!