Description
Wara dsatax-il sena ta’ eżilju fi Franza u fi Spanja, fid-19 ta’ Ġunju 1820, Mikiel Anton Vassalli wasal Malta minn Marsijla fuq il-brigantin Saint Francis. Fuq l-istess biċċa tal-baħar, fit-2 ta’ Ottubru tal-istess sena tasal familtu: martu Katerina Vassallo, xebba Formosa de Fremaux, li studjużi jemmnu li żżewwiġha diment li kien Franza, u wliedu subien, Grabiel ta’ 6 snin, Saver ta’ 5 ħames snin, Mikiel Anton ta’ 3 snin u Lorenzo ta’ età maġġuri.
F’Malta taħt l-Ingliżi Vassalli kien fqir u għajjien, mingħajr mezzi u riżorsi biex jgħajjex il-familja. Iżda Rt Hon. John Hookham Frere, diplomatiku Ingliż u lingwista, li kellu interess fil-koltivazzjoni tal-Malti u l-edukazzjoni inġenerali, għenu bis-sħiħ. Saħansitra għenu biex sar l-ewwel Professur tal-Malti fl-Università ta’ Malta u ħallaslu s-salarju. Wisq probabbli kien Frere li fl-1823 laqqa’ lil Vassalli mar-Rev. William Jowett, il-qassis Anglikan li fl-1815 nieda f’Malta fergħa taċ-Church Missionary Society (CMS).
L-Anglikani qabbdu lil Vassalli jittraduċilhom għall-Malti, fost bċejjeċ oħra, l-Erba’ Vanġeli u l-Atti tal-Appostli, li ħarġuhulu ftit xhur wara mewtu f’Londra fl-1829. Aktarx kien fl-1825 meta l-Anglikani qabbdu lil Vassalli jittraduċilhom Storja tas-Sultan Ċiru li ħarġuh stampat fl-1831 mill-istamperija li s-CMS kienu waqqfu f’Malta fl-1822.
